Çocuklar Neden Oyun Oynar? Neden Oyuna Daha Çok Zaman Ayırmalıyız?
‘’Kuşlar uçar, balıklar yüzer. Yetişkinler konuşur, çocuklar oyun oynar.’’ – Gary Landerth
Çocuk için oyun isteğe bağlı değil, bir gerekliliktir. Bir çocuğa oynama fırsatının sunulması, çocuğun sağlıklı psikolojisi ve gelişimi için doğal bir içgüdüdür. Oyun, çocuğun bilişsel gelişimini, duygusal- sosyal gelişimini, fiziksel gelişimini, dikkat becerisini ve dil gelişimini geliştirir. Aynı zamanda oyun, çocuğun kendisini özgürce ifade edebileceği, birçok deneme ile yeni keşifler yapabileceği ve geçmiş deneyimlerini kendi kontrolünde yeniden yapılandırabileceği bir alandır.
Sağlıklı beyin gelişimi için oyun şarttır. Oyun oynayan çocuğun beynindeki sinir hücreleri arasındaki bağlantılar güçlenir ve çocuğun kaba –ince motor becerilerini geliştirir. Oyun ile çocuğun yaratıcılık becerisi ve hayal gücü tetiklenir. Yaratıcı olan bireylerin düşünce yapıları daha esnektir; durumlara farklı bakış açıları getirebilir, sorunlara etkili alternatif çözümler üretebilir.
Oyun oynarken çocuk zamanını yönetmeyi, çevresini ve kendisini organize etmeyi öğrenir ve öz denetimi- disiplini gelişir. Aynı zamanda oyun sırasında farklı rollere bürünerek geçmiş deneyimlerini bugüne yansıtabilir, çözümleyebilir.
6 aydan itibaren çocuklar özellikle bir nesneye odaklanır, onunla ilişki kurar. Yaşı büyüdükçe çocuğun oyuncağa yatırımı artar, iki-üç nesneyi birlikte bir oyun içerisinde kullanmaya başlar. Daha sonra bir nesneyi amacının dışında farklı bir anlam yükleyerek oyununda yer verir ( oyuncak muzu telefon olarak kullanmak ). Oyunun bu süreçlerinde çocuk 2 yaşına kadar daha çok kendi başına oyun oynar, 2 yaşından sonra yanında akranı var iken kendi oyuncakları ile meşgul olduğu olur. 3 yaş itibari ile ise bir yetişkin eşliğinde iki çocuk ortak oyuncaklar ile oyun kurabilir.
Grup oyunlarında yer almaya başlayan 3 yaş çocuğu ise sıra beklemeyi, sabretmeyi, sağlıklı rekabet etmeyi, alternatif ortak çözümler oluşturmayı deneyimler. Arkadaşları ile oyun oynayarak sosyal ilişkiler kurar, iş birliğini ve sorumluluk almayı öğrenir.
Çocuğunuz için oyuncak seçerken birden fazla şekilde kullanılabilecek bir materyal olmasına özen gösterin. Böylece çocuğunuz oyuncağı keşfettikçe hayal gücünü kullanarak yeni oyunlar yaratabilir. Örneğin tahta bloklar ile bir bina veya park yapılabilir, arka arkaya tahta bloklar sıralandığında ise bir tren olabilir. Oyuncak seçiminde çocuğunuzun yaşını ve gelişimini göz önünde bulundurmayı da unutmayın.
Ayşe Başak Erk
Uzm. Gelişim Psikoloğu
